Tο παρόν άρθρο αναφέρεται στη μελέτη του «ορίου» σύμφωνα με μια μεταψυχολογική προσέγγιση. Η ουσία αυτής της έννοιας έγκειται στη διπλή της ιδιότητα να συνδέει και να χωρίζει την εσωτερική από την εξωτερική πραγματικότητα. Πρόκειται για μια βιβλιογραφική ανασκόπηση καταρχήν του έργου των μεταφροϋδικών συγγραφέων P. Federn, D. Anzieu, D.W. Winnicott, η θεωρητική προσέγγιση των οποίων γίνεται αντιληπτή υπό το πρίσμα της εννοιολογίας του ορίου καθώς και του Α. Green ο οποίος ήταν εκείνος που εισήγαγε την έννοια του «ορίου» και του «διπλού ορίου» στη δομή του ψυχικού οργάνου. Ο P. Federn διέκρινε το Εγώ στην πνευματική και τη σωματική του διάσταση στα πλαίσια της εργασίας του πάνω στη μελέτη της λειτουργίας του Εγώ. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, οι δύο αυτές διαστάσεις είναι ταυτοχρόνως και συνδεδεμένες μεταξύ τους αλλά θεωρούνται και ξεχωριστές οντότητες σε έναν υγιή ψυχισμό. Η λειτουργία του ορίου όπως διατυπώνεται μέσα από τη θεωρία του απουσιάζει στην ψύχωση, και ως εκ τούτου σύμφωνα με τον P. Federn η ψύχωση είναι μια «ασθένεια του Εγώ». Ο D. Anzieu διατύπωσε την έννοια του «Εγώ-δέρμα» για να θεωρητικοποιήσει τη λειτουργία του περιβλήματος, θέτοντάς την σε αναλογία με τη λειτουργία του Εγώ ως προς την προστατευτική αξία του ορίου αναφορικά με τη συνδιαλλαγή ανάμεσα στον εξωτερικό κόσμο και την ψυχική πραγματικότητα. Έμφαση δίνεται στην εδραίωση του «Εγώ-δέρμα» κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου της ζωής μέσα στη σχέση ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος. Ορμώμενος από τη μελέτη της πρώιμης περιόδου, η συμβολή του D.W. Winnicott ως προς τη διατύπωση της λειτουργίας του ορίου είναι καθοριστική, καθώς εισήγαγε τη θεωρία της μεταβατικότητας, όπου ο μεταβατικός χώρος είναι εκείνος που βρίσκεται ανάμεσα στην εσωτερική και την εξωτερική πραγματικότητα. Ο Α. Green τέλος, είναι ο κύριος εισηγητής της έννοιας, καθώς μέσα από τη θεωρητικοποίησή της σχηματοποίησε την έννοια εισαγάγοντας μια μεταψυχολογική διάσταση αυτής, με την έννοια ότι η λειτουργία του ορίου είναι εκείνη που πρέπει να θεωρείται ως η βασική διάσταση της υγιούς λειτουργικότητας του ψυχικού οργάνου. Με βάση τη θεωρητική τοποθέτησή τους, γίνεται αναφορά και στις ψυχοπαθολογικές εκφράσεις στις οποίες συναντάται η συγκεκριμένη έννοια. Μέσα από αυτήν την ανασκόπηση προκύπτει το συμπέρασμα ότι ο S. Freud ήταν ο πρώτος που μελέτησε αν όχι άμεσα, τουλάχιστον έμμεσα, την έννοια του ορίου, καταρχήν με την εισήγησή του για τη θεωρία των ενορμήσεων αλλά και μέσα από μεταγενέστερα έργα του.

Λέξεις ευρετηρίου: Όριο, μεταψυχολογία, εξωτερική πραγματικότητα, διαφοροποίηση.

Ν. Τσιπά, F. Houssier (σελίδα 314)

Πλήρες άρθρο σε pdf