Σύμφωνα με τη θεωρία σχημάτων, τα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα (ΠΔΣ) συμβάλλουν τόσο στην εκδήλωση όσο και στην εγκαθίδρυση της ψυχοπαθολογίας. Η έρευνα στα ΠΔΣ στα παιδιά είναι περιορισμένη και η συμβολή της παρούσας μελέτης έγκειται στο ότι διερευνά το ρόλο των ΠΔΣ στην εμφάνιση ψυχοπαθολογίας σε παιδιά που διαμένουν σε πλαίσια φιλοξενίας. Οι συμμετέχοντες στην παρούσα μελέτη είναι παιδιά που διαμένουν σε δομές παιδικής φιλοξενίας και παραπέμφθηκαν για κλινική και διαγνωστική εκτίμηση στο Κέντρο Ημέρας «το Σπίτι του Παιδιού» του Συλλόγου «το Χαμόγελο του Παιδιού». Στη μελέτη συμμετείχαν 75 παιδιά (35 αγόρια και 40 κορίτσια) με μέση ηλικία τα 12,7 έτη. Χορηγήθηκαν η ελληνική έκδοση της κλίμακας Achenbach Child Behavior Checklist, η οποία συμπληρώθηκε από τους φροντιστές των παιδιών, και η κλίμακα Schema Questionnaire for Children, η οποία συμπληρώθηκε από τα παιδιά. Τα ερευνητικά ερωτήματα διερευνήθηκαν με συνδυασμό τεχνικών εστιασμένων τόσο στις μεταβλητές (πολλαπλή παλινδρόμηση) όσο και στα άτομα (ιεραρχική ανάλυση συστάδων). Η Επιβεβαιωτική Ανάλυση Παραγόντων για την κλίμακα Σχημάτων για παιδιά (SQC) εμφάνισε αποδεκτούς δείκτες καλή προσαρμογής. Αναφορικά με τα ΠΔΣ, το σχήμα της Ευαλωτότητας στον κίνδυνο εμφάνισε τους υψηλότερους μέσους όρους. Το ΠΣΔ Κοινωνικός αποκλεισμός ήταν ο ισχυρότερος προβλεπτικός δείκτης για την ψυχοπαθολογία (εσωτερικευμένη και εξωτερικευμένη). Σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας για τα συμπτώματα Απόσυρσης, Άγχους/Κατάθλιψης, Κοινωνικών προβλημάτων και Προβλημάτων Σκέψης βρέθηκε να είναι το ΠΣΔ της Αποτυχίας. Η ιεραρχική ανάλυση συστάδων ανέδειξε δύο ισχυρές συστάδες, μία με χαμηλές και μία με υψηλές τιμές στα περισσότερα ΠΔΣ. Στη συστάδα με τα υψηλά επίπεδα στα ΠΔΣ, οι υψηλότερες τιμές εμφανίστηκαν στη Συναισθηματική Στέρηση, στην Αποτυχία, στη Μειονεξία, στον Κοινωνικό αποκλεισμό και στην Εγκατάλειψη. Τα παιδιά που εντάχθηκαν σε αυτή τη συστάδα εμφάνισαν στατιστικώς σημαντική επιβάρυνση σε δείκτες προβλημάτων εξωτερίκευσης. Οι ερευνητικές μας υποθέσεις ότι τα ΠΣΔ και ειδικά οι τομείς Αποσύνδεση/Απόρριψη και Ανεπαρκής Αυτονομία/Επίδοση θα αποτελούσαν προβλεπτικούς δείκτες για την ψυχοπαθολογία, επιβεβαιώθηκαν. Μέσα από την ανάλυση συστάδων, επιβεβαιώθηκαν τα παραπάνω ευρήματα και επισημάνθηκε παράλληλα και ο ρόλος των σχημάτων Συναισθηματική στέρηση και Μειονεξία στην εμφάνιση συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης υπογραμμίζουν τη σημαντικότητα της αξιολόγησης των ΠΔΣ σε παιδιά που διαμένουν σε πλαίσια φιλοξενίας και θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση κατάλληλων και εστιασμένων παρεμβάσεων σε αυτό τον πληθυσμό με στόχο τόσο την πρόληψη εμφάνισης αλλά και εδραίωσης ψυχοπαθολογίας.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα, ψυχοπαθολογία, παιδιά, πλαίσια ιδρυματικής φροντίδας.

Γιώργος Τσουβέλας, Μιχαήλα Χονδροκούκη, Ξένια Αντωνίου, Γιώργος Νικολαΐδης

Πλήρες Άρθρο σε pdf (Αγγλικά)