Η ύπαρξη ελλείψεων σε απαραίτητες και κατάλληλες δομές του συστήματος παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές έχει διαπιστωθεί και εντείνεται σημαντικά στη νησιωτική χώρα. Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η μέτρηση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας των Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας (ΚΜΨΥ) βάσει πραγματικών δεδομένων (Real-World Evidence, RWE) για την αντιμετώπιση περιστατικών με συμπτώματα ψυχικών διαταραχών στις Κυκλάδες. Τον πληθυσμό της μελέτης αποτέλεσαν οι 724 εξυπηρετούμενοι που προσήλθαν στις ΚΜΨΥ των Βορειοανατολικών και Δυτικών Κυκλάδων από τα δώδεκα (12) νησιά ευθύνης κατά το έτος 2015. Τα δεδομένα της ανάλυσης προήλθαν από τους ιατρικούς φακέλους των εξυπηρετούμενων της Ε.Π.Α.Ψ.Υ και ταξινομήθηκαν με βάση τη Διεθνή Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας Δέκατη Αναθεώρηση (ICD-10) και την κλίμακα Global Assessment of Functioning (GAF). Από την ανάλυση προέκυψε ότι το 60,9% των εξυπηρετούμενων ήταν γυναίκες και η μέση ηλικία των εξυπηρετούμενων ήταν 50,1 έτη. Το 50,4% των εξυπηρετούμενων απευθύνθηκε για βοήθεια στις ΚΜΨΥ αυτοβούλως και το 18,8% παραπέμφθηκε από τις μονάδες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ). Η μέτρηση της αποτελεσματικότητας βασίστηκε στη χρήση του δείκτη των Σταθμισμένων Ετών Ζωής ως προς την Ανικανότητα (Disability-Adjusted Life Years, DALYs), σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Με δεδομένο ότι στον υπό μελέτη πληθυσμό δεν υπάρχει θάνατος από ψυχική διαταραχή, τα DALYs ισούνται με τα Years Lost due to Disability (YLDs). Το 18% του πληθυσμού διαγνώστηκε με διαταραχές της διάθεσης (F30-F39) και φορτίο νοσηρότητας ίσο με 9,49 (YLDs), ενώ το 17,5% των εξυπηρετούμενων με νευρωσικές διαταραχές, οι οποίες σχετίζονται με άγχος και σωματόμορφες διαταραχές (F40-F48) και αντίστοιχο φορτίο νοσηρότητας 4,53 (YLDs). H αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των ΚΜΨΥ καταγράφεται σε 17,98 DALYs που αποτρέπονται κατά το έτος 2015, όπου οι διαταραχές της διάθεσης και οι νευρωσικές σχετιζόμενες με άγχος διαταραχές εμφανίζουν υψηλό φορτίο νοσηρότητας. Η προχωρημένη ηλικία, η μη σταθερή απασχόληση, η ύπαρξη ψυχοπαθολογίας στην οικογένεια και η παραπομπή με πρωτοβουλία του ασθενή βρέθηκε ότι επηρεάζουν σημαντικά την ψυχική υγεία του ατόμου. Η ανάπτυξη ευέλικτων μορφών παρεμβάσεων που θέτουν στο κέντρο τους την κοινότητα, όπως οι ΚΜΨΥ αποτελεί μια άριστη πρακτική με όρους κλινικής αποτελεσματικότητας και παρέχει λύσεις στο πρόβλημα της γεωγραφικής ιδιαιτερότητας και πληθυσμιακής κατανομής στον ελλαδικό χώρο.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας (ΚΜΨΥ), Σταθμισμένα Έτη Ζωής ως προς την Ανικανότητα (Disability-Adjusted Life Years, DALYs), ψυχική υγεία, δυσπρόσιτες περιοχές, Ελλάδα.

Αικατερίνη Λυκομήτρου, Στέλιος Στυλιανίδης, Μαίρη Γείτονα, Στέλλα Παντελίδου, Κυριάκος Σουλιώτης

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)