Η μελέτη «Προληπτική φαρμακογονιδιωματική ανάλυση για την πρόληψη ανεπιθύμητων ενεργειών φαρμάκων» (PREemptive Pharmacogenomic testing for Preventing Adverse drug REactions - PREPARE) είναι η πρώτη προoπτική μελέτη προληπτικής εφαρμογής της φαρμακογονιδιωματικής στην κλινική πράξη στην Ευρώπη και πραγματοποιείται στα πλαίσια του προγράμματος Horizon 2020. Σκοπός της μελέτης είναι να προσδιορισθεί το κατά πόσο η προληπτική εφαρμογή της φαρμακογονιδιωματικής (PGx) εξέτασης κλινικά κατάλληλων βιοδεικτών, με σκοπό την καθοδήγηση της επιλογής της δόσης και του φαρμάκου, θα οδηγήσει στη μείωση της εμφάνισης και της σοβαρότητας ανεπιθύμητων ενεργειών φαρμάκων που σχετίζονται με τον γονότυπο. Για την επίτευξη του στόχου της μελέτης θα υπάρξουν δυο ομάδες ασθενών, μια ομάδα που θα λάβει θεραπεία κατά τη συνήθη κλινική πράξη και μια άλλη που θα ακολουθήσει φαρμακογονιδιωματικά καθοδηγούμενη επιλογή φαρμάκου και δόσης. Το Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου της Πάτρας, που συντονίζει τη μελέτη στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την Ψυχιατρική κλινική του Γενικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Πάτρας, την Ψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου «Αττικόν» και τις Ψυχιατρικές Κλινικές του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής «Δαφνί», θα επικεντρωθεί στην ένταξη 1500 ασθενών με ψυχικά νοσήματα οι οποίοι θα λάβουν αντικαταθλιπτική ή αντιψυχωτική θεραπεία. Η επιστημονική μας υπόθεση είναι ότι η εφαρμογή της PGx-καθοδηγούμενης επιλογής φαρμάκου και δόσης θα οδηγήσει σε 30% μείωση των κλινικά σημαντικών ADRs. Στη μελέτη θα συμπεριληφθούν φάρμακα για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμες κατευθυντήριες γραμμές για την καθοδήγηση της κλινικής επιλογής φαρμάκου και δόσης από την Ολλανδική Ομάδα Εργασίας για τη Φαρμακογονιδιωματική (Dutch Pharmacogenomics Working Group Guidelines, DPWG). Θα εξετασθούν συνολικά 7 αντικαταθλιπτικά (σιταλοπράμη, εσιταλοπράμη, σερτραλίνη, παροξετίνη, βενλαφαξίνη, κλομιπραμίνη, αμιτριπτυλίνη) και 3 αντιψυχωτικά φάρμακα (αλοπεριδόλη, ζουκλοπενθιξόλη, αριπιπραζόλη), σχετιζόμενα με 17 πολυμορφισμούς 2 γονιδίων (CYP2D6, CYP2C19). Η εκτίμηση της εμφάνισης, της βαρύτητας των ανεπιθύμητων ενεργειών και του βαθμού αιτιότητας του φαρμάκου για τις ανεπιθύμητες ενέργειες (Adverse Drug Reactions, ADRs) θα γίνει κατά την παρακολούθηση στον 1 και στους 3 μήνες από την έναρξη του φαρμάκου, και στο τέλος του κάθε βραχίονα, και με τη χρήση της Κλίμακας των Κοινών Κριτηρίων Τοξικότητας για τις Ανεπιθύμητες Ενέργειες (Common Toxicity Criteria for Adverse Events Scale, CTCAE) και του αλγορίθμου του Εργαλείου Εκτίμησης Αιτιότητας του Λίβερπουλ (Liverpool Causality Assessment Tool, LCAT). Τα αποτελέσματα της μελέτης μας αναμένεται να συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με ψυχικά νοσήματα, παρέχοντας το κατάλληλο φάρμακο, στην κατάλληλη δόση, με γνώμονα την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και το κόστος.

Λέξεις ευρετηρίου: Προληπτική φαρμακογονιδιωματική, εξατομικευμένη ιατρική, αντιψυχωτικά φάρμακα, αντικαταθλιπτικά φάρμακα, CYP2D6, CYP2C19.

Ε.Ε. Τσερμπίνι, Μ. Σκώκου, Π. Φερεντίνος, Ε. Γεωργίλα, Φ. Γουρζής, Κ. Ασημακόπουλος, Γ.Π. Πατρινός: για την ομάδα U-PGx στην Ελλάδα (σελίδα 341)

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)