Μια πληθώρα ερευνών έχει δείξει ότι τα εξαρτημένα από ουσίες άτομα, όταν εκτίθενται σε ένα ερέθισμα σχετικό με την ουσία, εμφανίζουν μια θετική συσχέτιση μεταξύ των φυσιολογικών μετρήσεων, όπως η αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της εφίδρωσης, και των αντιδράσεων συμπεριφοράς όπως είναι η επιθυμία και η χρήση ουσιών. Οι ταινίες που απεικονίζουν συμπεριφορά καπνίσματος θεωρούνται ερεθίσματα για την πρόκληση συμπεριφοράς καπνίσματος. Η τρέχουσα μελέτη είχε στόχο τη διερεύνηση των επιπτώσεων της συμπεριφοράς καπνίσματος, που απεικονίζεται στις ταινίες, στην πραγματική επιθυμία των καπνιστών που παρακολουθούν στην οθόνη τους ηθοποιούς να καταναλώνουν προϊόντα καπνού. Επιπροσθέτως, διερευνήθηκαν τα αποτελέσματα τής από του στόματος χορηγούμενης νικοτίνης (τσίχλα νικοτίνης), της χορήγησης συνήθoυς τσίχλας και της μη χορήγησης νικοτίνης. Ειδικότερα, η μελέτη στόχευε να διερευνήσει πώς αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την επιθυμία για νικοτίνη καθώς και την καρδιακή συχνότητα και την εφίδρωση. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ήταν οι φοιτητές και προσωπικό του Πανεπιστημίου του Bedfordshire. Τριάντα καπνιστές (12 άνδρες, 18 γυναίκες) παρακολούθησαν κινηματογραφική ταινία που απεικόνιζε ηθοποιούς να καπνίζουν ενώ παράλληλα ελάμβαναν τσίχλα νικοτίνης ή συνήθη τσίχλα ή καμία τσίχλα. Οι συμμετέχοντες επέλεξαν οι ίδιοι τον τύπο της τσίχλας που επιθυμούσαν. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μετρήθηκε ο καρδιακός ρυθμός και η γαλβανική απόκριση του δέρματος. Πριν και μετά την παρακολούθηση της ταινίας, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τις κλίμακες Βραχύ Ερωτηματολόγιο Παρωθήσεων για Κάπνισμα (Brief Questionnaire of Smoking Urges, QSU-Brief) και Κλίμακα Προσλαμβανόμενου Στρες (Perceived Stress Scale, PSS). Σύμφωνα με τα ευρήματα, το επίπεδο επιθυμίας για νικοτίνη αυξάνεται σε σύγκριση με το επίπεδο επιθυμίας πριν την παρακολούθηση (t=–3,76, p<0,001). Επιπλέον, διαπιστώθηκε συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων της επιθυμίας για νικοτίνη και του προσλαμβανόμενου στρες πριν και μετά την παρακολούθηση (r=0,39). Η τσίχλα νικοτίνης βρέθηκε να επηρεάζει σημαντικά τον καρδιακό ρυθμό των συμμετεχόντων (p <0.05) αλλά όχι τη γαλβανική απόκριση του δέρματος. Σημαντική διαφορά παρατηρήθηκε επίσης στους συμμετέχοντες που χρησιμοποίησαν τη συνήθη τσίχλα, καθώς διαπιστώθηκαν σε αυτούς υψηλότερα επίπεδα επιθυμίας από τις άλλες δύο ομάδες (p<0,05). Η ηλικία βρέθηκε να σχετίζεται θετικά με την επιθυμία για νικοτίνη η οποία βρέθηκε να είναι υψηλότερη στους νεότερους (r=–0,47, p<0,01). Τα δεδομένα δείχνουν περαιτέρω ότι η απεικόνιση της συμπεριφοράς καπνίσματος στα μέσα ενημέρωσης είναι πιθανό να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην επιθυμία του καπνίσματος, στη συμπεριφορά του καπνίσματος και στην κατανάλωση νικοτίνης. Η τρέχουσα μελέτη επιβεβαιώνει μερικά από προηγούμενα ευρήματα στον τομέα της συμπεριφοράς καπνίσματος και της επιθυμίας για νικοτίνη όπως η υψηλή ευαισθησία των νεαρών ενηλίκων στην επιρροή των μέσων ενημέρωσης.

Λέξεις ευρετηρίου: Ταινίες, γαλβανική απόκριση δέρματος, καρδιακός ρυθμός, επιθυμία για κάπνισμα, στρες.

Π. Κασδοβασίλης, Β. Αλικάρη, Σ. Ζυγά, A. Guppy, Π. Θεοφίλου (σελίδα 226)

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)