Η εμφάνιση νέων, σποραδικού τύπου, περιστατικών σχιζοφρένειας (ΣΧ) έχει συσχετισθεί, μεταξύ πολλών υποψηφίων επιγενετικών παραγόντων, με την προχωρημένη πατρική και την προχωρημένη μητρική ηλικία. Η πιο κοινή υπόθεση ως προς την επίδραση της πατρικής ηλικίας αφορά την αύξηση των de novo μεταλλάξεων κατά τη διαδικασία σπερματογένεσης, ενώ η υπόθεση για τον ρόλο της μητρικής ηλικίας, αν και αμφιλεγόμενη, στηρίζεται κυρίως σε μελέτες οι οποίες τη συσχετίζουν με αυξημένη συχνότητα περιγεννητικών επιπλοκών. Το δείγμα μας αποτελείται από 462 άτομα με διαταραχές σχιζοφρενικού φάσματος (ΔΣΧΦ) στον άξονα Ι κατά DSM-IV-ΤR, από τα εξωτερικά ιατρεία του Αιγινητείου Νοσοκομείου. Τα άτομα αυτά ελέγχθηκαν για κληρονομικότητα και χωρίστηκαν περαιτέρω σε μία ομάδα με τον σποραδικό τύπο της διαταραχής (χωρίς αναφερόμενο οικογενειακό ιστορικό σε συγγενείς έως 2ου βαθμού) και μία ομάδα με τον οικογενή τύπο ΔΣΧΦ (θετικό κληρονομικό ιστορικό). Οι δύο ομάδες ασθενών συγκρίθηκαν είτε ως προς την ηλικία του πατέρα είτε ως προς την ηλικία της μητέρας κατά τη γέννησή τους. Η ομάδα με τον οικογενή τύπο χρησιμοποιήθηκε ως ομάδα ελέγχου. Σκοπός αυτής της αναδρομικής μελέτης αρχείου ήταν να εξεταστεί κατά πόσο η προχωρημένη γονεϊκή ηλικία κατά τη γέννηση μπορεί να παίζει ρόλο στη νέα εμφάνιση μη συναισθηματικής ψύχωσης στους απογόνους. Χρησιμοποιώντας ανάλυση λογιστικής παλινδρόμησης, διαπιστώθηκε ότι ο κίνδυνος εμφάνισης σποραδικού τύπου ΔΣΧΦ, σε σύγκριση με τον οικογενή τύπο, ήταν στατιστικά μεγαλύτερος σε σχέση τόσο με την προχωρημένη μητρική ηλικία (OR=4,39, p=0,001) όσο και με την αυξημένη ηλικία του πατέρα (OR=1,92, p=0,012). Μετά την προσαρμογή για τον αποκλεισμό πιθανών συγχυτικών παραγόντων και συγκεκριμένα της ηλικίας του άλλου γονέα και του φύλου του ασθενούς, ο κίνδυνος για τον σποραδικό τύπο ΔΣΧΦ παρέμεινε στατιστικά σημαντικός τόσο για τη μητρική ηλικία (OR=4,04, p=0,002) όσο και για την πατρική ηλικία, αν και για την τελευταία υπήρξε μείωση της στατιστικής ισχύος (OR=1,72, p=0,049). Ελάχιστες μελέτες έχουν διενεργηθεί στον ελληνικό πληθυσμό για τον ρόλο της γονεϊκής ηλικίας στην εμφάνιση ΣΧ. Η παρούσα μελέτη συμφωνεί με τη διεθνή βιβλιογραφία από την οποία επισημαίνεται ότι η προχωρημένη πατρική και μητρική ηλικία πιθανώς αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση σποραδικού τύπου ΣΧ. Επιπλέον, η αυξημένη μητρική ηλικία ενδεχομένως αυξάνει τον κίνδυνο για τον σποραδικό τύπο, σε σχέση με τον οικογενή τύπο ΣΧ, περισσότερο από ό,τι η προχωρημένη πατρική ηλικία. Οι ασθενείς με τη σποραδική μορφή ΔΣΧΦ, μολονότι κλινικά αδιαφοροποίητοι σε σχέση με αυτούς με την οικογενή της μορφή, μπορεί να μοιράζονται διαφορετικούς υποκείμενους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς στους οποίους η γονεϊκή ηλικία, ιδιαίτερα η προχωρημένη μητρική ηλικία, μπορεί να αποτελεί πιθανό μεσολαβητή. Ωστόσο, μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στο να ξεκαθαρίσει ο ρόλος της γονεϊκής ηλικίας στην παθοφυσιολογία της διαταραχής.

Λέξεις ευρετηρίου: Φάσμα σχιζοφρένειας, σποραδικός/οικογενής τύπος, γονεϊκή ηλικία, πατρική ηλικία, μητρική ηλικία.

Κ. Κόλλιας, Σ. Δημητρακόπουλος, Λ.-Α. Ξενάκη, Ν. Στεφανής, Χ. Παπαγεωργίου (σελίδα 24)

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)