Ο επικλινής πυρήνας είναι το κατώτερο τμήμα του ραβδωτού σώματος και συνδέεται κυρίως με το μεταιχμιακό σύστημα. Διαιρείται νευροχημικά και ανοσοϊστοχημικά σε κέλυφος εξωτερικά (περιφερικά) και κεντρικό τμήμα εσωτερικά (κεντρικά). Ως κεντρική λειτουργικά δομή ανάμεσα στην αμυγδαλή, τα βασικά γάγγλια, τις μεσομεταιχμιακές ντοπαμινεργικές περιοχές, τον ραχιαίο έσω θάλαμο και τον προμετωπιαίο φλοιό, ο επικλινής πυρήνας φαίνεται να παίζει έναν τροποποιητικό ρόλο στη ροή της πληροφορίας από το αμυγδαλοειδές σύμπλεγμα προς τις περιοχές αυτές. Η ντοπαμίνη είναι ένας κύριος νευροδιαβιβαστής στον επικλινή και ο πυρήνας αυτός έχει τροποποιητική λειτουργία στο κύκλωμα αμυγδαλή-βασικά γάγγλια-προμετωπιαίος φλοιός. Μαζί με τον προμετωπιαίο φλοιό και την αμυγδαλή, ο επικλινής πυρήνας αποτελεί τμήμα του εγκεφαλικού κυκλώματος που ρυθμίζει τις λειτουργίες που σχετίζονται με την προσπάθεια. Είναι ανατομικά τοποθετημένος κατά μοναδικό τρόπο ώστε να εξυπηρετεί τις συγκινησιακές και συμπεριφορικές συνιστώσες του συναισθήματος. Ο επικλινής πυρήνας θεωρείται ως ο νευρικός διαμεσολαβητής μεταξύ κινήτρων και δράσης, έχοντας έναν ρόλο κλειδί στην πρόσληψη τροφής, στη σεξουαλική συμπεριφορά, στη συμπεριφορά με κίνητρο την ανταμοιβή, στη σχετιζόμενη με το stress συμπεριφορά και στις ουσιοεξαρτήσεις. Εμπλέκεται σε αρκετές νοητικές, συναισθηματικές και ψυχοκινητικές λειτουργίες, που αλλάζουν σε μερικές περιπτώσεις ψυχοπαθολογίας. Συγκεκριμένα εμπλέκεται σε μερικές από τις πιο συχνές και σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές, όπως είναι η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και άλλες αγχώδεις διαταραχές, καθώς και σε καταστάσεις εθισμού και εξαρτήσεων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, του αλκοολισμού και του καπνίσματος. Ενέχεται επίσης και σε άλλες ψυχιατρικές διαταραχές όπως η διπολική διαταραχή, η διαταραχή διάσπασης της προσοχής/ υπερκινητικότητας και η διαταραχή μετατραυματικού stress. Εξαιτίας των πλούσιων ντοπαμινεργικών προβολών του, ο πυρήνας αυτός έχει αποτελέσει αντικείμενο μελετών, τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους, που συνδέουν τη δυσλειτουργία του με τη διαταραχή της διαδικασίας της ανταμοιβής που παρατηρείται στην κατάθλιψη. Σε αυστηρά επιλεγμένους ασθενείς που πάσχουν από φαρμακοανθεκτική κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, σύνδρομο Tourette και εξάρτηση από οπιοειδή ή αλκοόλ, εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια νευροτροποποιητικές παρεμβάσεις με στόχο τον επικλινή πυρήνα. Συγκεκριμένα, αμφοτερόπλευρη και ετερόπλευρη (δεξιά) εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση του επικλινούς πυρήνα έχει εφαρμοστεί σε ιδεοψυχαναγκαστικούς ασθενείς οδηγώντας σε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής τους. Η ίδια επέμβαση έχει συσχετισθεί επίσης με αντικαταθλιπτική και αγχολυτική επίδραση, καθώς και βελτίωση της ποιότητας ζωής ασθενών με βαριά ανθεκτική κατάθλιψη. Τέλος, αυτή η ελάχιστα επεμβατική στερεοτακτική μέθοδος έχει αποδειχθεί επωφελής για όλες τις φαινοτυπικές συνιστώσες του συνδρόμου Tourette, με σημαντική μείωση των κινητικών εκδηλώσεων του συνδρόμου, συμπεριλαμβανομένων των tics.

Λέξεις ευρετηρίου: Επικλινής πυρήνας, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, κατάθλιψη, νευροτροποποίηση, ψυχιατρικές διαταραχές.

Ι. Μαυρίδης (σελίδα 282) - Πλήρες άρθρο