Μαζί με τον ρόλο της παρεγκεφαλίδας στον συντονισμό των κινητικών λειτουργιών, επαναδιατυπώνεται, το τελευταίο διάστημα, μια πιθανή παρεγκεφαλιδική (δυσ)ρυθμιστική επίδραση στις νοητικές και συναισθηματικές λειτουργίες-διαταραχές. Κατ’ ανάλογο τρόπο, η μελέτη της επίδρασης της στενωτικής παθολογίας των αγγείων του εγκεφάλου στην εκδήλωση των προαναφερθέντων διαταραχών δεν θα πρέπει να περιορίζεται στην παράθεση των κυκλοφορικών δυσλειτουργιών των καρωτίδων αρτηριών, αλλά να επεκτείνει το μεθοδολογικό της πλαίσιο στη συνεκτίμηση της ακεραιότητας του σπονδυλοβασικού συστήματος (VBS) αιμάτωσης της παρεγκεφαλίδας και της οπίσθιας εγκεφαλικής κυκλοφορίας, εν γένει. Μολονότι η σπονδυλοβασική κυκλοφορική δυσλειτουργία έχει επισημανθεί από δεκαετιών ως αιτία προοδευτικής μνημονικής έκπτωσης -άνοιας, λόγω πολλαπλών εμφράκτων σε κρίσιμες, για τις νοητικές και συναισθηματικές λειτουργίες, περιοχές του εγκεφάλου, δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς το κατά πόσον η ανεπάρκεια του VBS σχετίζεται με επιδείνωση της νοητικής και συναισθηματικής κατάστασης και της ποιότητας ζωής (QoL) των ασθενών. Ενδεικτικά στοιχεία παθοφυσιολογικής και ανατομολειτουργικής συσχέτισης του VBS με τα ανωτέρω πεδία αποτελούν το παρεγκεφαλιδικό νοητικο-συναισθηματικό σύνδρομο (CCAS) και το φαινόμενο της παρεγκεφαλιδο-εγκεφαλικής διάσχισης (CCCD). Οι νοητικές και ψυχιατρικές συνιστώσες του CCAS, μαζί με την αταξική κινητική αναπηρία συναπαρτίζουν εννοιολογικά την υπόθεση της «δυσμετρίας της σκέψης». Σημαντικός είναι ο διαγνωστικός ρόλος των νευρονοητικών και ψυχιατρικών διαταραχών που προηγούνται της κινητικής σημειολογίας παθήσεων οι οποίες έχουν στο επίκεντρο της παθοφυσιολογίας τους την παρεγκεφαλίδα, όπως οι παρεγκεφαλιδικές αταξίες, όπου, η έγκαιρη αναγνώριση του CCAS μπορεί να διευκολύνει θεραπευτικές παρεμβάσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της QoL. H παρεγκεφαλιδική παθολογία, είτε εκφυλιστικής είτε αγγειακής αιτιολογίας, επί εδάφους ανεπάρκειας του VBS ή άλλων χειρουργικών παθήσεων του οπίσθιου κρανιακού βόθρου, συνδέεται με γενικότερη υποβάθμιση της QoL των ασθενών η οποία σχετίζεται με επιδείνωση των νοητικών λειτουργιών και με (συν)εκδηλούμενες συναισθηματικές διαταραχές. Μελέτες και σε ζωικά μοντέλα υποστηρίζουν τα συμπεράσματα αυτά. Καθώς η σπονδυλοβασική ανεπάρκεια φαίνεται να ευθύνεται για ψυχιατρικές και νευρολογικές εκδηλώσεις, γίνεται κατανοητό πως, χωρίς επισταμένη ανασκόπηση των κυκλοφορικών διαταραχών του VBS, δεν είναι δυνατόν να αποσαφηνισθεί η πλήρης σύνδεση δυσλειτουργιών της εγκεφαλικής κυκλοφορίας με την πρόκληση νευρονοητικών ελλειμμάτων. H μελέτη των διαταραχών αιμάτωσης της παρεγκεφαλίδας συμβάλλει στην εφαρμογή βέλτιστων κλινικών πρακτικών στη διαγνωστική προσέγγιση ανοϊκών και συναισθηματικών διατραχών, διευρύνοντας το επιστημονικό πεδίο σύγκλισης νευροεπιστημών και αγγειολογίας.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Παρεγκεφαλιδικό νοητικό-συναισθηματικό σύνδρομο, σπονδυλοβασική ισχαιμία, παρεγκεφαλο-εγκεφαλική διάσχιση, δυσμετρία της σκέψης.

Χρίστος Χ. Λιάπης

Πλήρες Άρθρο σε pdf