Οι πανδημίες προκαλούν αισθήματα δυσφορίας και άγχους στους επαγγελματίες υγείας. Η παρούσα μελέτη διερευνά τον επιπολασμό του άγχους και της κατάθλιψης μεταξύ των επαγγελματιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ) στην Ελλάδα, σε σχέση με τους δημογραφικούς παράγοντες κινδύνου, κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας COVID-19, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εργασιακή εξάντληση και να προστατευθεί η ψυχοσυναισθηματική ισορροπία των επαγγελματιών υγείας πρώτης γραμμής. Αυτή η συγχρονική μελέτη διεξήχθη από τον Ιούνιο του 2021 έως τον Αύγουστο του 2021, χρησιμοποιώντας ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο (δημογραφικά δεδομένα, GAD-7, PHQ-9). Οι επιλέξιμοι συμμετέχοντες (ιατρικοί, νοσηλευτές, συνεργάτες) ήταν επαγγελματίες που απασχολούνταν σε ελληνικές δημόσιες δομές ΠΦΥ. Η ανάλυση περιλάμβανε περιγραφικά στατιστικά, ενώ πραγματοποιήθηκε μονοπαραγοντική ανάλυση για την αξιολόγηση της συσχέτισης μεταξύ κοινωνικο-δημογραφικών παραγόντων και των επιπέδων άγχους και κατάθλιψης και πολυπαραγοντική λογιστική παλινδρόμηση για τη διερεύνηση της παρουσίας προγνωστικών παραγόντων για το άγχος και την κατάθλιψη. Συνολικά, 236 επαγγελματίες ΠΦΥ συμμετείχαν στη μελέτη, με μέση ηλικία τα 46 (SD 9,3) έτη και μέση επαγγελματική εμπειρία 14,71 (SD 9,2) έτη. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν γυναίκες (71,4%) και η πλειοψηφία ήταν Γενικοί Ιατροί (38,9%) και νοσηλευτές (35,2%). Το άγχος (33,1% ήπιο, 29,9% μέτριο/σοβαρό) και η κατάθλιψη (33,9% ήπια, 25,9% μέτρια/ σοβαρή) ήταν επικρατέστερα ανάμεσα στους επαγγελματίες της ΠΦΥ. Το γυναικείο φύλο βρέθηκε να είναι ο πιο σημαντικός προγνωστικός παράγοντας των εκδηλώσεων άγχους (OR:3,50, 95%CI:1,39-10,7, p=0,014). Οι συμμετέχοντες ηλικίας άνω των 50 ετών έχουν χαμηλότερο κίνδυνο τόσο άγχους (OR=0,46, 95%CI:0,20-0,99; p=0,049) όσο και κατάθλιψης (OR=0,48, 95%CI:0,23-0,95, p=0,039). Οι επαγγελματίες που εργάζονται σε αγροτικές εγκαταστάσεις έχουν χαμηλότερο κίνδυνο άγχους (OR:0,34, 95%CI:0,137-0,80, p=0,016). Η προηγούμενη μόλυνση από SARS-CoV-2 δεν συσχετίστηκε ούτε με άγχος (p=0,087), ούτε με κατάθλιψη (p=0,056). Σημειωτέον, η ύπαρξη φίλου, συγγενή ή συναδέλφου που νοσηλεύτηκε ή πέθανε από COVID-19, δεν συσχετίστηκε με την παρουσία συμπτωμάτων άγχους ή κατάθλιψης. Επιπλέον, η συμβίωση με άτομο που ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση από SARS-CoV-2, η συμβίωση με παιδιά ή η ύπαρξη υψηλού κινδύνου για σοβαρή COVID-19 λοίμωξη δεν συσχετίστηκε με υψηλότερες βαθμολογίες στα ερωτηματολόγια GAD-7 και PHQ-9. Τα ευρήματα υποδεικνύουν τα επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας μεταξύ των επαγγελματιών που εργάζονται στην ΠΦΥ. Η έγκαιρη αναγνώριση της συναισθηματικής δυσφορίας και η έγκαιρη παρέμβαση θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα του προσωπικού της ΠΦΥ έναντι της πανδημίας.
ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Άγχος, κατάθλιψη, πανδημία, πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, επαγγελματική ψυχική υγεία, γενική ιατρική.
Μάγδα Γαβανά, Δήμητρα Ιωσηφίνα Παπαγεωργίου, Παναγιώτης Σταχτέας, Νικόλαος Βλαχόπουλος, Ηλίας Παγκοζίδης, Παρασκευή Αγγελοπούλου, Άννα Μπεττίνα Χάιδιτς, Εμμανουήλ Σμυρνάκης