Οι προηγούμενες απόπειρες αυτοκτονίας είναι ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για μια νέα απόπειρα αυτοκτονίας, θάνατο από αυτοκτονία, ανάπτυξη επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς αυτοκτονίας και ανάπτυξη αυτοκτονικού ιδεασμού στον γενικό πληθυσμό. Η πρωτογενής πρόληψη στοχεύει στη μείωση νέων προσπαθειών αυτοκτονίας στον γενικό πληθυσμό, ενώ η δευτερογενής πρόληψη προσπαθεί να μειώσει την πιθανότητα απόπειρας αυτοκτονίας σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο. Τριτοβάθμιες παρεμβάσεις είναι εκείνες που στοχεύουν άτομα που έχουν ήδη μία ή περισσότερες απόπειρες αυτοκτονίας και στοχεύουν στην αποτροπή δεύτερων ή επαναλαμβανόμενων προσπαθειών και στην καταστολή της αυτοκτονικής συμπεριφοράς. Η επικοινωνία με τους ασθενείς και την οικογένεια είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης μιας δεύτερης απόπειρας αυτοκτονίας. Ο σκοπός αυτής της ανασκόπησης είναι να παρουσιάσει τις τριτοβάθμιες παρεμβάσεις πρόληψης αυτοκτονίας και να μελετήσει την αποτελεσματικότητά τους, εστιάζοντας στην επικοινωνία με τους ασθενείς και τις οικογένειες των ασθενών. Για τη συστηματική ανασκόπηση, η οποία βασίστηκε στη λίστα ελέγχου PRISMA, έγινε αναζήτηση μελετών στις βάσεις δεδομένων Pubmed, Scopus και Google Scholar, για άρθρα που δημοσιεύθηκαν την περίοδο 2000-2020. Η αναζήτηση έγινε σχετικά με την επικοινωνία με οικογένεια και ασθενή. Συμπεριλήφθηκαν όλες οι μελέτες που αφορούσαν παρεμβάσεις σε άτομα που είχαν ιστορικό τουλάχιστον μίας προηγούμενης απόπειρας αυτοκτονίας. Οι παρεμβάσεις που περιγράφονται στις σχετικές μελέτες αφορούν: [1] πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία και τηλεφωνικές επαφές, [2] επικοινωνία με κάρτες και γράμματα, [3] τηλεφωνική επαφή με τον ασθενή και τήρηση αρχείων για τη διευκόλυνση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης, [4] τηλεφωνικές επαφές μόνο, [5] επικοινωνία με βάση την τεχνολογία. Η αναζήτηση επέφερε συνολικά 9 έρευνες που αφορούσαν παρεμβάσεις με έμφαση στην επικοινωνία με την οικογένεια και τον ασθενή. Οι παρεμβάσεις διατήρησης της επικοινωνίας με την οικογένεια και τον ασθενή μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας και επικοινωνίας με κάρτες έδειξαν ένα καλό επίπεδο αποτελεσματικότητας στην πρόληψη μιας νέας απόπειρας αυτοκτονίας, ειδικά εάν η παρέμβαση έχει ολοκληρωθεί σύμφωνα με το πρόγραμμα και ο ασθενής δεν εγκατέλειψε τη θεραπεία νωρίς. Η γενίκευση των αποτελεσμάτων περιορίζεται από τη συμπερίληψη όχι αποκλειστικά τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών και από τη μεταβλητότητα μεταξύ των δειγμάτων των ερευνών. Συμπερασματικά, οι παρεμβάσεις επικοινωνίας με την οικογένεια και τον ασθενή, έδειξαν θετικό αποτέλεσμα στην πρόληψη μιας δεύτερης απόπειρας αυτοκτονίας. Απαιτούνται περισσότερες μελέτες διερεύνησης της αποτελεσματικότητας των διαφορετικών θεραπευτικών προσεγγίσεων και των πληθυσμών των ασθενών στους οποίους κάθε παρέμβαση θα μπορούσε να είναι περισσότερο αποτελεσματική.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: δεύτερη απόπειρα αυτοκτονίας, πρόληψη, παρεμβάσεις, οικογένεια, επικοινωνία

Κατσιβαρδά Καικιλία, Ασημακόπουλος Κωνσταντίνος, Γελαστοπούλου Ελένη

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)