H βιβλιογραφία έχει ήδη αναδείξει τις βλαβερές επιπτώσεις στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών που μεγαλώνουν σε ιδρυματικές δομές. Αυτά τα παιδιά επιπρόσθετα από τις δυσκολίες της διαβίωσης στο ίδρυμα, έχουν πιθανότατα αντιμετωπίσει ήδη πολλαπλές αντίξοες συνθήκες, όπως πρώιμους αποχωρισμούς, παραμέληση, κακοποίηση, συγκρούσεις των γονέων τους, διάλυση της οικογένειας κλπ, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ομαλή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. Η μελέτη επικεντρώνεται στη δημιουργία του ψυχολογικού και συμπεριφορικού προφίλ των παιδιών που ζουν σε 4 κέντρα παιδικής προστασίας στην Ελλάδα, και τη συσχέτιση των πληροφοριών αυτών με το φύλο, την ηλικία και την εθνικότητα. Στη μελέτη συμμετείχαν 153 παιδιά (88 παιδιά που διαβιούσαν σε κέντρα παιδικής προστασίας και 65 παιδιά που μεγάλωναν εντός της οικογένειας). Η ηλικία των παιδιών κυμαινόταν από 6 έως 18 ετών. Το προφίλ συμπεριφοράς των παιδιών αξιολογήθηκε μέσω του ερωτηματολογίου Child Βehaviour Checklist 6-18 (CBCL 6-18), το οποίο συμπληρώθηκε από τους ψυχολόγους ή κοινωνικούς λειτουργούς των κέντρων. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν στα κέντρα παιδικής προστασίας παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά κλινικών και υποκλινικών συμπτωμάτων σε όλες τις κλίμακες, με προεξάρχοντα τα συμπτώματα απόσυρσης/ κατάθλιψης, ενώ η διαφορά αυτή απαντάται και στα δυο φύλα ως προς τα παιδιά αντίστοιχου φύλου της ομάδας ελέγχου. Στην ομάδα των παιδιών που μεγαλώνουν στις δομές τα κορίτσια φάνηκε να αποτελούν την πιο ευάλωτη ομάδα με μεγαλύτερα ποσοστά κλινικών συμπτωμάτων, ωστόσο και τα δυο φύλα παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά από κλινικά/υποκλινικά συμπτώματα σε σχέση με τα αντίστοιχα παιδιά που ζουν εντός οικογένειας. Ως προς την ηλικία οι έφηβοι (12–18) παρουσιάζουν περισσότερα εσωτερικευμένα κλινικά συμπτώματα από ότι τα μικρότερα παιδιά (6–11), ενώ τα παιδιά ελληνικής ιθαγένειας αναφέρθηκαν να αντιμετωπίζουν υψηλότερα ποσοστά στην κλίμακα Εξωτερίκευσης και στο συνολικό δείκτη προβλημάτων σε σχέση με τα παιδιά άλλης ιθαγένειας. Η μελέτη μας υποδηλώνει ότι τα παιδιά που βρίσκονται σε ιδρυματική φροντίδα διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης ψυχοκοινωνικών προβλημάτων. Τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν τις πιθανές δυσκολίες στη δημιουργία εμπιστοσύνης σχέσεων, οι όποιες μπορεί να υπονομεύσουν αργότερα τον προσανατολισμό τους προς την κοινωνική πραγματικότητα προκαλώντας ανασφάλεια για το μέλλον τους. Στον ελληνικό πληθυσμό υπάρχει έλλειψη διαχρονικών μελετών σε αυτό τον ευαίσθητο πληθυσμό. Τέτοιες μελέτες θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποκαλύψουν προστατευτικούς ή επιβαρυντικούς παράγοντες στην ανάπτυξη αυτών των παιδιών, αναδεικνύοντας παράλληλα ευάλωτες υποομάδες σε αυτόν τον πληθυσμό. Η δημιουργία και εφαρμογή σύγχρονου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας και εποπτείας των κέντρων παιδικής προστασίας στη χώρα μας κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, όπως και η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και υποστήριξη του προσωπικού των κέντρων ώστε τα παιδιά αυτά να οδηγούνται απρόσκοπτα στην ενήλικη ζωή.

Λέξεις ευρετηρίου: Προβλήματα ψυχικής υγείας, ιδρυματοποιημένα παιδιά, Child Behaviour Checklist, ιδρυματική φροντίδα, συναισθηματικά-συμπεριφορικά προβλήματα, κέντρα παιδικής προστασίας.

 Ου. Ανδρεοπούλου, Σπ. Σκιαδόπουλος, Ζ. Δράκου, Φ. Γουρζής (σελίδα 321)

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)