Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη ψυχική διαταραχή στη λοχεία. Μπορεί να αφορά σε πρωτοεμφανιζόμενο καταθλιπτικό επεισόδιο ή υποτροπή σε πλαίσιο μονοπολικής ή διπολικής διαταραχής. Στην υπάρχουσα βιβλιογραφία δεν αποσαφηνίζεται επαρκώς η παθοφυσιολογία της. Η παρούσα εργασία σκοπό έχει την ανασκόπηση των δεδομένων που αφορούν στην ενδεχόμενη εμπλοκή ανοσολογικών και αυτοάνοσων μηχανισμών στην εμφάνισή της. Η παρούσα ανασκόπηση βασίστηκε στη μελέτη της δημοσιευμένης βιβλιογραφίας στις βάσεις δεδομένων Pubmed και Google Scholar στα Αγγλικά και στα Ελληνικά, τη χρονική περίοδο 1990–2017. Η ανοσολογική θεώρηση της κατάθλιψης φαίνεται να λαμβάνει ερευνητική επιβεβαίωση τα τελευταία έτη. Ωστόσο η μελέτη για τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην επιλόχεια κατάθλιψη είναι μια εξαιρετικά δύσκολη πρόκληση, καθώς η εγκυμοσύνη και η λοχεία αποτελούν εξ ορισμού μία περίοδο προσαρμοστικών αλλαγών στον γυναικείο οργανισμό, οι οποίες θα θεωρούνταν παθολογικές σε μη έγκυες γυναίκες. Τα δύο συστήματα που έχουν μελετηθεί ως δυνητικά συνεισφέροντα στην ανάδυση της επιλόχειας κατάθλιψης είναι η ενεργοποίηση του φλεγμονώδους απαντητικού συστήματος (Inflammatory Responce System, IRS) όσο και της απορρύθμισης του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια (HPA). Πειραματικά δεδομένα καταδεικνύουν διαταραχές στις συγκεντρώσεις των κυτοκινών και άλλων φλεγμονωδών παραγόντων σε ασθενείς με επιλόχεια κατάθλιψη ενώ επιπλέον τα μέχρι τώρα διαθέσιμα στοιχεία υποδηλώνουν στενή συσχέτιση των ανοσοφλεγμονωδών οδών και του μονοπατιού της κυνουρενίνης με τις διαταραχές της διάθεσης την περίοδο μετά τον τοκετό. Η επιλόχεια κατάθλιψη έχει συσχετιστεί με αυτοάνοσες νόσους, με πλέον μελετημένη τη θυρεοειδική αυτοανοσία. Είναι χαρακτηριστικό πως τα κοινά κλινικά χαρακτηριστικά της επιλόχειας κατάθλιψης με τα αυτοάνοσα νοσήματα όπως η γενετική προδιάθεση, η οικογενής εμφάνιση, η υψηλή συσχέτιση με τα υπόλοιπα αυτοάνοσα νοσήματα, η διακύμανση της πορείας με εξάρσεις και υφέσεις, η υπεροχή των γυναικών στον επιπολασμό τους, όσο και η πιθανή υποτροπή τους στην περίοδο της εγκυμοσύνης ή της λοχείας ιδιαίτερα σε πρωτοτόκες γυναίκες, ενθαρρύνουν την υπόθεση σχετικά με τη θεώρησή της ως νόσημα αυτοάνοσης αιτιολογίας. Υπάρχουν ενδείξεις πως ανοσοφλεγμονώδεις και αυτοάνοσοι μηχανισμοί αποτελούν ενδεχομένως το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των πολύπλοκων παθοφυσιολογικών οδών που σχετίζονται με την ανάδυση της νόσου. Οι λιγοστές μέχρι σήμερα κλινικές μελέτες δεν είναι επαρκείς προκειμένου να γίνουν πλήρως κατανοητές οι αιτιολογικές συσχετίσεις των εμπλεκομένων συστημάτων. Η μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να προσανατολιστεί αφενός στην αποσαφήνιση των ανοσο-φλεγμονωδών διεργασιών που εμπλέκονται στην εμφάνιση της νόσου, αφετέρου στην ανεύρεση βιοδεικτών για έγκαιρη διάγνωση και παράλληλα αποτελεσματική θεραπεία.
Λέξεις ευρετηρίου: Επιλόχεια κατάθλιψη, ανοσοφλεγμονώδεις μηχανισμοί, άξονας του στρες, αυτοανοσία, κυτοκίνες, κυνουρενίνη, βιοδείκτες.
Γερ. Κωνσταντίνου, Α. Σπυροπούλου, Ι. Ζέρβας (σελίδα 47)