Η διαδικασία της ακούσιας ψυχιατρικής εξέτασης ή/και νοσηλείας αποτελεί μια σπάνια εμπειρία για τον μέσο σύγχρονο άνθρωπο. Στο πλαίσιό της, ο πολίτης καλείται να υποστεί περιορισμό της ελευθερίας του και αναγκαστική νοσηλεία χωρίς ο ίδιος να έχει επιζητήσει καμία από τις δύο προαναφερόμενες καταστάσεις. Η σπανιότητα αυτής της εμπειρίας, συνεπικουρούμενη από τη βαρύτητα της απειλής για την ατομική ελευθερία και αξιοπρέπεια που επιφέρει, επιβάλλουν την ύπαρξη ενός σαφέστατου νομικού πλαισίου που θα περιγράφει τις επιτρεπόμενες ή μη διαδικασίες υλοποίησής της, την ευλαβική τήρηση από τους εμπλεκόμενους φορείς αυτών των νομικών προβλέψεων καθώς και τη λειτουργία ενός αξιόπιστου συστήματος καταγραφής και ελέγχου των παραπάνω διαδικασιών. Στη χώρα μας, ο Ν. 2071 για την ακούσια νοσηλεία σε ψυχιατρική μονάδα αποτέλεσε τη δικαϊακή ρύθμιση εκείνη που το 1992 κρίθηκε απαραίτητη για να περιγράψει τις απαραίτητες συνθήκες και προϋποθέσεις που όφειλαν να εκπληρούνται για την πραγματοποίηση της ακούσιας εξέτασης ή/και νοσηλείας στους ψυχικά πάσχοντες, με ταυτόχρονο σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών τους. Αν και η αντικατάσταση του προηγούμενου σχετικού νόμου με την υιοθέτηση του νόμου αυτού χαιρετίστηκε από πολλές πλευρές, η πλήρης εφαρμογή του έκτοτε, και κατά περίπτωση, «σκόνταφτε», αφού ποτέ δεν συνάντησε την πλήρη συμφωνία όλων των εμπλεκομένων μερών. Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει η εκτίμηση ότι 40–50% του συνόλου των νοσηλειών που πραγματοποιούνται σε δημόσιες ψυχιατρικές μονάδες στην Ελλάδα αποτελούν ακούσιες νοσηλείες. Το ποσοστό αυτό θεωρείται εξαιρετικά υψηλό, αφού είναι περίπου τετραπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ως εκ τούτου κρίνεται σήμερα, περισσότερο από ποτέ, σημαντική η ανάληψη πρωτοβουλιών προς την κατεύθυνση επανελέγχου των συνθηκών που πραγματώνεται η ακούσια εξέταση ή/και νοσηλεία στην πατρίδα μας. Σκοπός αυτού του σύντομου άρθρου είναι η παρουσίαση μίας περίπτωσης που ο εισαγγελέας και ο ψυχίατρος διαφώνησαν ως προς την ερμηνεία μιας παραγράφου του ν.2071/92, με αποτέλεσμα ο πρώτος να ασκήσει διώξη κατά του δεύτερου. Ευτυχώς, ο ψυχίατρος που υπερασπιζόταν την άποψη ότι μόνο το δικαστικό σύστημα έχει την αρμοδιότητα και εξουσία να διατάξει την ακούσια νοσηλεία κάποιου ψυχικά ασθενούς, βεβαίως μετά τη σύμφωνη τεκμηριωμένη άποψη των ψυχιάτρων, αθωώθηκε από το δικαστήριο. Συμπερασματικά, προτείνουμε ότι για τα ασαφή σημεία ερμηνείας του νόμου, οι επαγγελματίες που εμπλέκονται στην υλοποίησή του οφείλουν να επιδείξουν πνεύμα συνδιαλλαγής αλλά και να θεσπισθούν μέτρα και διαδικασίες που θα επιτρέπουν τη συνεχή παρακολούθηση της υλοποίησης κάθε περίπτωσης εφαρμογής ακούσιας εξέτασης ή/και νοσηλείας.

Λέξεις ευρετηρίου: Ακούσια νοσηλεία, ανθρώπινα δικαιώματα, Ν. 2071/92.

Ν. Μπιλανάκης (σελίδα 255) - Πλήρες άρθρο