Το δικαίωμα της εμπλοκής των ληπτών υπηρεσιών στις αποφάσεις που αφορούν στην υγεία και στην ποιότητα της ζωής τους δεν συνιστά απλά μια ηθική διάσταση, αλλά και μια βασική παράμετρο της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών, των σύγχρονων συστημάτων υγείας. Μέσω της συμπαραγωγής (co-production) οι λήπτες υπηρεσιών έχουν μία θέση ισότιμου εταίρου σε μια ολοκληρωμένη διαδικασία που περιλαμβάνει τόσο τον σχεδιασμό των υπηρεσιών όσο την παροχή και την αξιολόγησή τους. Το μοντέλο της συμπαραγωγής δεν αποτελεί μία νέα έννοια αλλά μία αναδυόμενη ιδέα για τις υπηρεσίες υγείας και ειδικά τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Το συγκεκριμένο μοντέλο διέπεται από  βασικές αρχές και αξίες, όπως η αναγνώριση των ατόμων ως ενεργών συμμετεχόντων με πολύτιμες εμπειρίες, η αξιοποίηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων, η ανταλλαγή και αμοιβαιότητα, η υποστήριξη ομότιμων, η εξάλειψη των διακρίσεων, και η διευκόλυνση αντί για στεγνή παροχή υπηρεσιών. Τα οφέλη είναι πολλά και σημαντικά, τόσο για τους λήπτες (π.χ. ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες, μείωση του στίγματος κ.λπ.), όσο και για τους επαγγελματίες υγείας και τις δομές (π.χ. εξωστρέφεια και διάχυση, αύξηση του βαθμού κατανόησης των αναγκών, αλλαγή στάσεων, αποτελεσματικότερη χρήση πόρων κ.λπ.). Ωστόσο, υπάρχουν και περιορισμοί που απορρέουν από την εφαρμογή της και αφορούν τους λήπτες, τους επαγγελματίες, την κοινότητα και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Η βιβλιογραφία, όσον αφορά στη συμπαραγωγή, είναι σχετικά περιορισμένη, ενώ υπάρχει πλήθος δημοσιεύσεων που αναφέρονται σε έννοιες συναφείς με τη συμπαραγωγή και τις αρχές της (π.χ. ενδυνάμωση, συνηγορία, ανάκαμψη κ.α.). Η υιοθέτηση της συμπαραγωγικής προσέγγισης στη χώρα μας θα μπορούσε να αποφέρει εξαιρετικά σημαντικά οφέλη στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, προσδίδοντάς τους έναν περαιτέρω μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα εδραιώνοντας μία ισότιμη σχέση μεταξύ επαγγελματιών και ληπτών των υπηρεσιών.

ΛΕΞΕΙΣ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ: Συμπαραγωγή, ψυχική υγεία, λήπτες υπηρεσιών, επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Ευανθία Σακελλάρη, Κωνσταντίνος Τσούκας, Γεράσιμος Κολαΐτης, Αρετή Λάγιου

Πλήρες Αρθρο σε pdf