Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι κοινωνικο-δημοσιογραφικοί παράγοντες και η ύπαρξη ψυχοπαθολογίας σχετίζονται με το επίπεδο ευτυχίας στην τρίτη ηλικία. Οι στόχοι της συγκεκριμένης συγχρονικής έρευνας ήταν: (1) να διερευνήσουμε το αποτέλεσμα της επίδρασης πρόσφατων στρεσογόνων γεγονότων ζωής και κοινωνικο-δημογραφικών παραγόντων στην ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας σε ηλικιωμένους κατοίκους ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών στην Κρήτη και (2) να διερευνήσουμε τον υποκείμενο μηχανισμό της σχέσης κοινωνικο-δημογραφικών παραγόντων και ψυχοπαθολογίας σε συνάρτηση με το επίπεδο ευτυχίας στην τρίτη ηλικία. Για την επίτευξη του στόχου αυτού χρησιμοποιήθηκαν οι εννέα διαστάσεις της ψυχοπαθολογίας με βάση την κλίμακα Symptom Checklist-90-R (SCL-90), ενώ η κλίμακα άγχους Holmes & Rahe χρησιμοποιήθηκε για την ποσοτικοποίηση των στρεσογόνων γεγονότων ζωής. Το δείγμα της παρούσας μελέτης αποτέλεσαν 205 ηλικιωμένοι άνδρες και γυναίκες (μέσος όρος ηλικίας: 77,1±6,7 χρόνια) που διαβιούν σε 10 ορεινά και απομακρυσμένα επαρχιακά χωριά στο νησί της Κρήτης. H συλλογή των δεδομένων έγινε μέσω ερωτηματολογίων, που συμπληρώθηκαν σε ιδιαίτερες συναντήσεις με κάθε συμμετέχοντα ξεχωριστά, με τη βοήθεια του μελετητή που διενεργούσε τη συνέντευξη. Κάθε ερωτηματολόγιο περιείχε τις προαναφερθείσες κλίμακες καθώς και ερωτήσεις για ατομικά κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων. Η ανάλυση διακύμανσης χρησιμοποιήθηκε για την ανίχνευση κοινωνικο-δημογραφικών παραγόντων που εμφανίζουν στατιστικά σημαντική επίδραση στις διαστάσεις της ψυχοπαθολογίας. Στη συνέχεια, χρησιμοποιήθηκε ανάλυση διαδρομών για να ποσοτικοποιηθεί η έμμεση και άμεση επίδραση των επιλεγμένων κοινωνικο-δημογραφικών παραγόντων στην κλίμακα της ευτυχίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής δεν επηρεάζουν στατιστικά σημαντικά την ύπαρξη συγκεκριμένων συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας όπως η σωματοποίηση, ο ψυχωτισμός και το φοβικό άγχος. Ωστόσο, συγκεκριμένοι κοινωνικο-δημογραφικοί παράγοντες όπως η οικογενειακή κατάσταση, το κάπνισμα, το οικογενειακό εισόδημα, και οι κοινωνικές δραστηριότητες βρέθηκε να επηρεάζουν το επίπεδο ευτυχίας. Η συσχέτιση αυτή ποικίλλει ανάλογα με τον βαθμό ψυχο-συναισθηματικής έντασης. Τα αποτελέσματα αυτά υποδεικνύουν ότι η σωματοποίηση, ο ψυχωτισμός και το φοβικό άγχος είναι ψυχικές αντιδράσεις ανεξάρτητες από την προΰπαρξη πρόσφατων στρεσογόνων γεγονότων ζωής. Η μελέτη μας, παρόλο τον περιφερειακό της χαρακτήρα, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη κατάλληλων διαγνωστικών εργαλείων και παρεμβάσεων, βοηθώντας τους επαγγελματίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης να προσεγγίσουν τους ηλικιωμένους κατοίκους απομακρυσμένων χωριών με ένα πιο κατάλληλο και ολοκληρωμένο τρόπο βελτιστοποιώντας έτσι την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεών τους.

Λέξεις ευρετηρίου: Ψυχική δυσφορία, στρεσογόνα γεγονότα ζωής, σωματοποίηση, ψυχωτισμός, φοβικό άγχος.

Ν. Νικολακάκης, E. Δραγιώτη, Ν. Παρίτσης, Κ. Τσαμάκης, Ν.Γ. Χριστοδούλου, Ε.Ν. Ρίζος (σελίδα 299)

Πλήρες άρθρο σε pdf (Αγγλικά)